Boekbeschrijving

Johan P. Nater
Ad. Donker, Rotterdam
1984
Inleiding door A. Viruly

In 1934 startten vanaf het vliegveld Mildenhall 21 vliegtuigen van allerlei nationaliteiten voor wat ongetwijfeld een van de belangrijkste gebeurtenissen op luchtvaartgebied van de 20e eeuw is geworden: de race naar Melbourne.

Nederland nam aan deze wedstrijd deel met een tweetal toestellen, de Douglas DC-2 Uiver en de Pander Postjager. Beide vliegtuigen zouden een rol van betekenis spelen in de vaak dramatisch verlopende strijd.

Niet alleen geeft Johan Nater een uur tot uur verslag van de race naar Melbourne, ook de Pelikaan vlucht komt uitvoerig aan de orde alsmede de ondergang van de Pander Postjager en de latere, nog steeds mysterieuze, ramp met de Uiver.

Voorts gaat de auteur in op de betekenis die deze Melbourne race heeft gehad op de verdere ontwikkeling van de luchtvaart.

Glorie en tragiek in de Melbourne race

De Alburyanen hadden de Uiver achteruit de Uiver getrokken. Prins had dat nauwlettend gadegeslagen, beschadigingen moesten worden voorkomen. Honderd man tilden enkele lage afscheidingen uit de grond

Terugkomst op Schiphol

De race die de wereld klein maakte', Daily Express'

Het trieste einde van de beroemde Uiver, december 1934

 

Citaat



Hoogtepunten uit de luchtvaarthistorie in de jaren dertig.

Schrijvers en uitgevers, die iemand verzoeken om hun boeken van een inleiding te voorzien, doen dit, omdat zij aspirant-lezers en lezers willen voorzien van een oordeel daarover, dat meetelt.

Persoonlijk acht ik dit boek erg boeiend, kennelijk met bewonderenswaardige napluizersijver geschreven en samengesteld met een goed gevoel voor het onderscheid tussen hoofdzaken en bijzaken.

De Uiver en de Panderjager op Schiphol, oktober 1934. Op de achterkant van de vleugeltip van de Panderjager is de zogeheten park bench aileron constructie te zien (rolroeren bovenop de vleugel)

Luchtvaartkenner Nater, wiens 'Luchtoorlog boven Nederland' al verraste, heeft hier opnieuw een brokje Vaderlandse Geschiedenis aangesneden, dat niet vergeten mag worden: een stukje bewogen historie, dat werkelijk ons hele land heftig bezig heeft gehouden en dat - vind ik - op Naters manier gememoreerd, opnieuw van Westkapelle tot Delfzijl vaderlandse harten kan doen kloppen.

In herinnering aan een halve eeuw her. Ik vind, dat de schrijver geen betere Luchtvaartperiode tot onderwerp had kunnen kiezen. Dit was de beste, die er ooit geweest is.

Maar deze mening telt helemaal niet mee, omdat ik zelf een jong hart had in de jaren van Pelikaan en Uiver, waarin de Nederlandse burgerluchtvaart in alle Nederlandse harten, jonge of oude, geleefd heeft. In de Jaren, waarin ik de Smirnoffs en Soers en Parmentiers en Beekmannen van heel nabij kende en hun uitbundig heb helpen huldigen. Wie zou er nu zijn eigen jonge enthousiasme kunnen afvallen? Hoe zou ik nu iets anders dan lof kunnen opbrengen voor een boek, dat met zoveel hart juist voor die tijd geschreven is?

De lezer van dit boek zal zich een geheel eigen mening uit zijn lectuur moeten vormen, - nu, in deze latere jaren, waarin de luchtvaart bij lange na de mensen niet meer met zoveel blijdschap vervult als toen heel Nederland met het hoofd in de luidsprekers gedoken zat omdat de triomfantelijke Pelikaan uit Batavia op Schiphol of de Uiver in Melbourne aan moest komen.

Originele post verzonden met de Uiver in de Melbourne race

Aan zulke triomfen was door veel mensen hard gewerkt, voordat vier bemanningsleden de bloemen kregen en tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau geslagen konden worden. Dit boek kan een veel latere generatie leren, dat met dat al die vier mannen veel persoonlijke hulde verdienden. En ook, hoe bezielend het voor alle werkers in de KLM was, dat alle landgenoten, van welke gezindtes dan ook, zo met hun bedrijf meeleefden.

Zo'n tijd is niet meer teruggekomen. Zij, die Plesmans deftig 'luchtvaartmaatschappij' genoemde sportvliegclub van nabij hebben

meegemaakt, moeten wel betuigen, dat schrijver Nater over een topperiode in de vliegerij, die hun tijd was, een erg nuttig, weldoordacht en ook geïnspireerd boek in elkaar gezet heeft.

En het zou waarachtig best kunnen wezen, dat geheel onbevooroordeelde, ja nuchtere lezers van 50 jaren ná 1933/1934 tenslotte met precies deze zelfde mening dit boek zullen toeslaan.

A. Viruly
oud-commodore KLM